Grammatik
Grammatische Begriffe der deutschen Sprache
| Begriff (Німецький термін) | Erklärung (Пояснення) | Beispiel (Приклад) |
|---|---|---|
| Nomen (Іменник) | Substantiv, das Personen, Dinge, Orte oder Ideen bezeichnet. (Слово, що позначає осіб, предмети, місця чи ідеї.) | der Hund, die Stadt, das Buch (собака, місто, книга) |
| Verb (Дієслово) | Tuwort, das eine Handlung, einen Zustand oder einen Vorgang ausdrückt. (Слово, що виражає дію, стан або процес.) | laufen, sein, essen (бігти, бути, їсти) |
| Adjektiv (Прикметник) | Eigenschaftswort, das Personen oder Dinge beschreibt. (Слово, що описує осіб або предмети.) | schön, schnell, rot (гарний, швидкий, червоний) |
| Artikel (Артикль) | Begleiter eines Nomens, der Genus, Numerus und Kasus anzeigt. (Службове слово, що визначає рід, число та відмінок іменника.) | der, die, das; ein, eine |
| Pronomen (Займенник) | Wort, das ein Nomen ersetzen oder darauf verweisen kann. (Слово, що замінює іменник або вказує на нього.) | ich, du, er, sie, es (я, ти, він, вона, воно) |
| Präposition (Прийменник) | Wort, das Verhältnisse zwischen Wörtern ausdrückt. (Слово, що виражає відношення між словами.) | auf, in, bei (на, в, біля) |
| Adverb (Прислівник) | Wort, das ein Verb, ein Adjektiv oder ein anderes Adverb näher bestimmt. (Слово, що уточнює дієслово, прикметник або інший прислівник.) | gestern, schnell, hier (вчора, швидко, тут) |
| Konjunktion (Сполучник) | Wort, das Sätze oder Satzteile verbindet. (Слово, що з’єднує речення або частини речення.) | und, aber, weil (і, але, тому що) |
Die Fälle der deutschen Sprache (Відмінки у німецькій мові)
| Відмінок | Питання | Переклад питань | Приклад |
|---|---|---|---|
| Nominativ (Називний) | Wer? Was? | Хто? Що? | Der Hund ist groß. (Собака великий.) |
| Genitiv (Родовий) | Wessen? Von wem? | Чий? Від кого? | Das Buch des Lehrers. (Книга вчителя.) |
| Dativ (Давальний) | Wem? Wo? Wann? Mit wem? | Кому? Де? Коли? З ким? | Ich gebe dem Kind ein Geschenk. (Я даю дитині подарунок.) |
| Akkusativ (Знахідний) | Wen? Was? Wohin? | Кого? Що? Куди? | Er sieht den Baum. (Він бачить дерево.) |
Bestimmte Artikel in der deutschen Sprache
| Fall (Відмінок) | Maskulin (Чоловічий рід) | Feminin (Жіночий рід) | Neutrum (Середній рід) | Plural (Множина) |
|---|---|---|---|---|
| Nominativ (Називний) | der | die | das | die |
| Genitiv (Родовий) | des | der | des | der |
| Dativ (Давальний) | dem | der | dem | den |
| Akkusativ (Знахідний) | den | die | das | die |
Unbestimmte Artikel in der deutschen Sprache
| Fall (Відмінок) | Maskulin (Чоловічий рід) | Feminin (Жіночий рід) | Neutrum (Середній рід) |
|---|---|---|---|
| Nominativ (Називний) | ein | eine | ein |
| Genitiv (Родовий) | eines | einer | eines |
| Dativ (Давальний) | einem | einer | einem |
| Akkusativ (Знахідний) | einen | eine | ein |
Endungen und Genus des deutschen Substantivs
| Рід | Типові закінчення | Додаткові правила |
|---|---|---|
| Чоловічий (der) | -er, -en, -el, -ig, -ling, -or, -us | Дні тижня, місяці, пори року, напрямки (наприклад, Norden), марки автомобілів |
| Жіночий (die) | -e, -heit, -keit, -ung, -ion, -schaft, -tät, -ik, -ur, -ade, -age, -anz, -enz | Назви дерев, квітів та більшості річок у Німеччині |
| Середній (das) | -chen, -lein, -ment, -um, -tum, -ma, -sel, -tel, -al | Усі субстантивовані дієслова (наприклад, das Lesen), більшість іноземних слів, які закінчуються на -ma (наприклад, das Drama), літери алфавіту, молоді істоти |
Pronomen (Займенники)
| Art des Pronomens (Тип займенника) | Beispiel auf Deutsch (Приклад німецькою) | Übersetzung (Переклад) |
|---|---|---|
| Personalpronomen (Особові займенники) | ich, du, er, sie, es, wir, ihr, sie | я, ти, він, вона, воно, ми, ви, вони |
| Possessivpronomen (Присвійні займенники) | mein, dein, sein, ihr, unser, euer, ihr | мій, твій, його, її, наш, ваш, їхній |
| Reflexivpronomen (Зворотні займенники) | mich, dich, sich, uns, euch, sich | мене, тебе, себе (він/вона/воно), нас, вас, себе (вони) |
| Demonstrativpronomen (Вказівні займенники) | dieser, jener, derselbe, derjenige | цей, той, той самий, той |
| Relativpronomen (Відносні займенники) | der, die, das; welcher, welche, welches | який (чол.), яка (жін.), яке (сер.) |
| Interrogativpronomen (Питальні займенники) | wer, was, welcher | хто, що, який |
| Indefinitpronomen (Неозначені займенники) | jemand, niemand, man, etwas, nichts | хтось, ніхто, людина, щось, нічого |
Verb “sein” (бути) mit Pronomen
| Personalpronomen (Особові займенники) | Verb “sein” (Дієслово “бути”) | Übersetzung (Переклад) |
|---|---|---|
| ich | bin | я є |
| du | bist | ти є |
| er/sie/es | ist | він/вона/воно є |
| wir | sind | ми є |
| ihr | seid | ви є |
| sie/Sie | sind | вони/Ви є |
Possessivpronomen (Присвійні займенники) nach Fällen
| Fall (Відмінок) | Pronomen | Maskulinum (Чоловічий рід) | Femininum (Жіночий рід) | Neutrum (Середній рід) | Plural (Множина) |
|---|---|---|---|---|---|
| Nominativ (Називний) | mein | mein | meine | mein | meine |
| dein | dein | deine | dein | deine | |
| sein | sein | seine | sein | seine | |
| ihr | ihr | ihre | ihr | ihre | |
| unser | unser | unsere | unser | unsere | |
| euer | euer | eure | euer | eure | |
| Genitiv (Родовий) | mein | meines | meiner | meines | meiner |
| dein | deines | deiner | deines | deiner | |
| sein | seines | seiner | seines | seiner | |
| ihr | ihres | ihrer | ihres | ihrer | |
| unser | unseres | unserer | unseres | unserer | |
| euer | eures | eurer | eures | eurer | |
| Dativ (Давальний) | mein | meinem | meiner | meinem | meinen |
| dein | deinem | deiner | deinem | deinen | |
| sein | seinem | seiner | seinem | seinen | |
| ihr | ihrem | ihrer | ihrem | ihren | |
| unser | unserem | unserer | unserem | unseren | |
| euer | eurem | eurer | eurem | euren | |
| Akkusativ (Знахідний) | mein | meinen | meine | mein | meine |
| dein | deinen | deine | dein | deine | |
| sein | seinen | seine | sein | seine | |
| ihr | ihren | ihre | ihr | ihre | |
| unser | unseren | unsere | unser | unsere | |
| euer | euren | eure | euer | eure |
Verkürzte Artikel in der deutschen Sprache (Скорочення артиклів у німецькій мові)
У німецькій мові деякі прийменники злиті з артиклями для спрощення вимови та письма. Нижче представлена таблиця найуживаніших скорочень.| Vollständige Form (Повна форма) | Verkürzte Form (Скорочена форма) | Beispiel (Приклад) |
|---|---|---|
| zu dem | zum | Ich gehe zum Arzt. (Я йду до лікаря.) |
| zu der | zur | Ich fahre zur Schule. (Я їду до школи.) |
| an dem | am | Ich bin am Bahnhof. (Я на вокзалі.) |
| in dem | im | Er ist im Kino. (Він у кінотеатрі.) |
| bei dem | beim | Sie ist beim Arzt. (Вона у лікаря.) |
| von dem | vom | Ich komme vom Markt. (Я прийшов з ринку.) |
| auf das | aufs | Er legt das Buch aufs Regal. (Він кладе книгу на полицю.) |
| über das | übers | Er spricht übers Wetter. (Він говорить про погоду.) |
Konjunktionen in der deutschen Sprache (Сполучники у німецькій мові)
Сполучники (Konjunktionen) в німецькій мові поділяються на сурядні (koordinierende) та підрядні (subordinierende). Вони з’єднують слова, фрази або речення. Нижче представлена таблиця з основними сполучниками та їх перекладом.| Typ (Тип) | Konjunktion (Сполучник) | Übersetzung (Переклад) | Beispiel (Приклад) |
|---|---|---|---|
| Koordinierende (Сурядні) | und | і, та | Ich esse und trinke. (Я їм і п’ю.) |
| Koordinierende (Сурядні) | aber | але | Er ist müde, aber er arbeitet. (Він втомлений, але працює.) |
| Koordinierende (Сурядні) | oder | або | Willst du Tee oder Kaffee? (Ти хочеш чай або каву?) |
| Koordinierende (Сурядні) | denn | тому що | Er bleibt zu Hause, denn er ist krank. (Він залишається вдома, тому що він хворий.) |
| Subordinierende (Підрядні) | weil | тому що | Ich bleibe hier, weil es regnet. (Я залишаюсь тут, тому що йде дощ.) |
| Subordinierende (Підрядні) | dass | що | Ich weiß, dass du kommst. (Я знаю, що ти прийдеш.) |
| Subordinierende (Підрядні) | wenn | якщо, коли | Wenn es warm ist, gehen wir schwimmen. (Якщо буде тепло, ми підемо плавати.) |
| Subordinierende (Підрядні) | ob | чи | Ich weiß nicht, ob er kommt. (Я не знаю, чи він прийде.) |
Die Zeiten in der deutschen Sprache
Präsens – Теперішній час
Утворення Präsens
| Особа | Закінчення | Приклад: machen (робити) |
|---|---|---|
| ich | -e | ich mache |
| du | -st | du machst |
| er / sie / es | -t | er macht |
| wir | -en | wir machen |
| ihr | -t | ihr macht |
| sie / Sie | -en | sie machen / Sie machen |
Використання Präsens
1. Теперішня дія:
Ich lerne Deutsch. – Я вчу німецьку.
2. Регулярна дія:
Er geht jeden Tag zur Arbeit. – Він щодня ходить на роботу.
3. Факти:
Die Sonne scheint. – Сонце світить.
4. Близьке майбутнє:
Morgen fahre ich nach Berlin. – Завтра я їду до Берліна.
Präteritum – Минулий час у німецькій мові
| Група дієслів | Правило утворення | Приклад |
|---|---|---|
| Правильні (regelmäßige Verben) | Основа + -te + закінчення | ich machte, du machtest, er/sie/es machte, wir machten, ihr machtet, sie/Sie machten |
| Неправильні (unregelmäßige Verben) | Зміна кореневої голосної, особливі форми | ich sah, du sahst, er/sie/es sah, wir sahen, ihr saht, sie/Sie sahen |
| Дієслова на -d, -t | Додається -ete перед закінченням | ich arbeitete, du arbeitetest, er/sie/es arbeitete |
| Модальні дієслова | Зміна основи, відсутність умлаута | ich konnte, du konntest, er/sie/es konnte, wir konnten, ihr konntet, sie/Sie konnten |
| Sein (бути) | Неправильне відмінювання | ich war, du warst, er/sie/es war, wir waren, ihr wart, sie/Sie waren |
| Haben (мати) | Неправильне відмінювання | ich hatte, du hattest, er/sie/es hatte, wir hatten, ihr hattet, sie/Sie hatten |
Приклади речень у Präteritum:
- Ich lernte Deutsch. – Я вчив німецьку.
- Er las ein Buch. – Він читав книгу.
- Wir arbeiteten viel. – Ми багато працювали.
- Du konntest gut schwimmen. – Ти добре вмів плавати.
- Sie war meine Freundin. – Вона була моєю подругою.
Perfekt – Перфект у німецькій мові
| Група дієслів | Правило утворення | Приклад |
|---|---|---|
| Правильні (regelmäßige Verben) | Haben + ge- + основа + -t | ich habe gemacht, du hast gemacht, er/sie/es hat gemacht |
| Неправильні (unregelmäßige Verben) | Haben або Sein + ge- + змінена основа + -en | ich habe gesehen, du hast gesehen, er/sie/es hat gesehen |
| Дієслова на -d, -t | Haben + ge- + основа + -et | ich habe gearbeitet, du hast gearbeitet, er/sie/es hat gearbeitet |
| Модальні дієслова | Рідко використовуються в Perfekt, зазвичай в Präteritum | ich habe gekonnt, du hast gekonnt, er/sie/es hat gekonnt |
| Sein (бути) | Неправильне відмінювання | ich bin gewesen, du bist gewesen, er/sie/es ist gewesen |
| Haben (мати) | Неправильне відмінювання | ich habe gehabt, du hast gehabt, er/sie/es hat gehabt |
Приклади речень у Perfekt:
- Ich habe Deutsch gelernt. – Я вивчив німецьку.
- Er hat ein Buch gelesen. – Він прочитав книгу.
- Wir haben viel gearbeitet. – Ми багато працювали.
- Du hast gut geschwommen. – Ти добре плавав.
- Sie ist meine Freundin gewesen. – Вона була моєю подругою.
Plusquamperfekt – Давноминулий час
Утворення: допоміжне дієслово haben або sein у Präteritum + Partizip II основного дієслова.
| Особа | haben / sein (Präteritum) | Приклад: machen (робити) |
|---|---|---|
| ich | hatte | ich hatte gemacht |
| du | hattest | du hattest gemacht |
| er / sie / es | hatte | er hatte gemacht |
| wir | hatten | wir hatten gemacht |
| ihr | hattet | ihr hattet gemacht |
| sie / Sie | hatten | sie hatten gemacht / Sie hatten gemacht |
Використання Plusquamperfekt
1. Для дії, яка сталася раніше іншої минулої дії:
Nachdem er gegessen hatte, ging er spazieren. – Після того як він поїв, він пішов гуляти.
2. Для підкреслення послідовності подій у минулому:
Ich hatte das Buch schon gelesen, bevor du es gekauft hast. – Я вже прочитав книгу, перш ніж ти її купив.
Вибір haben / sein
- haben – з більшістю дієслів (стани, дії, перехідні).
Ich hatte gearbeitet. – Я працював. - sein – з дієсловами руху та зміни стану, а також з sein, werden, bleiben.
Ich war nach Hause gegangen. – Я пішов додому.
Futur I – Майбутній час
Утворення: допоміжне дієслово werden у Präsens + інфінітив основного дієслова в кінці речення.
| Особа | werden | Приклад: machen (робити) |
|---|---|---|
| ich | werde | ich werde machen |
| du | wirst | du wirst machen |
| er / sie / es | wird | er wird machen |
| wir | werden | wir werden machen |
| ihr | werdet | ihr werdet machen |
| sie / Sie | werden | sie werden machen / Sie werden machen |
Використання Futur I
1. Для майбутніх дій: Morgen werde ich nach Berlin fahren. – Завтра я поїду до Берліна.
2. Для прогнозів і припущень: Er wird sicher kommen. – Він напевно прийде.
3. Для вираження обіцянки чи наміру: Ich werde dir helfen. – Я допоможу тобі.
Futur II – Майбутній завершений час
Утворення: допоміжне дієслово werden у Präsens + Partizip II основного дієслова + haben / sein в інфінітиві.
| Особа | werden | Приклад: machen (робити) |
|---|---|---|
| ich | werde | ich werde gemacht haben |
| du | wirst | du wirst gemacht haben |
| er / sie / es | wird | er wird gemacht haben |
| wir | werden | wir werden gemacht haben |
| ihr | werdet | ihr werdet gemacht haben |
| sie / Sie | werden | sie werden gemacht haben / Sie werden gemacht haben |
Використання Futur II
1. Дія, яка буде завершена в майбутньому:
Bis morgen werde ich den Brief geschrieben haben. – До завтра я вже напишу листа.
2. Припущення про минуле:
Er wird schon angekommen sein. – Він, мабуть, уже прибув.
Німецькі прийменники — таблиця
Відмінки та приклади (німецькою + український переклад)
Порада: прийменники з Dativ/Akkusativ змінюють відмінок залежно від стану (де?) або руху (куди?).
Прийменники з Akkusativ (Куди? / Wohin?)
| Прийменник | Значення | Приклад |
|---|---|---|
| durch | через | Ich gehe durch den Park.Я йду через парк. |
| für | для | Das Geschenk ist für dich.Подарунок для тебе. |
| gegen | проти | Er ist gegen diese Idee.Він проти цієї ідеї. |
| ohne | без | Ich trinke Kaffee ohne Zucker.Я п’ю каву без цукру. |
| um | о, навколо | Wir sitzen um den Tisch.Ми сидимо навколо столу. |
Прийменники з Dativ (Де? / Wo?)
| Прийменник | Значення | Приклад |
|---|---|---|
| aus | з (походження або матеріал) | Er kommt aus der Schweiz.Він з Швейцарії. |
| bei | біля, у когось | Ich wohne bei meinen Eltern.Я живу у батьків. |
| mit | з (разом) | Ich fahre mit dem Bus.Я їду автобусом. |
| nach | в напрямку / після | Wir fahren nach Berlin.Ми їдемо в Берлін. |
| seit | з (час) | Ich lerne Deutsch seit einem Jahr.Я вчу німецьку вже рік. |
| von | від, про | Das Geschenk ist von meiner Freundin.Подарунок від моєї подруги. |
| zu | до | Ich gehe zu meinem Freund.Я йду до свого друга. |
Прийменники, що можуть бути з Dativ або Akkusativ (залежить від стану або руху)
| Прийменник | Dativ (стан) / Akkusativ (рух) | Приклади |
|---|---|---|
| an | на (стіна) / на (рухаємось до) | Das Bild hängt an der Wand. Картина висить на стіні. (Dativ) Ich hänge das Bild an die Wand. Я вішаю картину на стіну. (Akkusativ) |
| auf | на (плоска поверхня) / на (кладу на) | Das Buch liegt auf dem Tisch. Книга лежить на столі. (Dativ) Ich lege das Buch auf den Tisch. Я кладу книгу на стіл. (Akkusativ) |
| hinter | за / за (рухаюсь за) | Der Hund schläft hinter dem Haus. Собака спить за будинком. (Dativ) Ich gehe hinter das Haus. Я йду за будинок. (Akkusativ) |
| in | в (всередині) / в (йду в) | Ich bin in der Küche. Я на кухні. (Dativ) Ich gehe in die Küche. Я йду на кухню. (Akkusativ) |
| neben | поруч / до поруч | Ich sitze neben dem Freund. Я сиджу поруч із другом. (Dativ) Ich setze mich neben den Freund. Я сідаю поруч із другом. (Akkusativ) |
| über | над / над (рух над) | Die Lampe hängt über dem Tisch. Лампа висить над столом. (Dativ) Das Flugzeug fliegt über die Stadt. Літак летить над містом. (Akkusativ) |
| unter | під / під (рухаюся під) | Die Katze schläft unter dem Bett. Кіт спить під ліжком. (Dativ) Ich stelle den Koffer unter das Bett. Я ставлю валізу під ліжко. (Akkusativ) |
| vor | перед / перед (рух до) | Ich stehe vor dem Haus. Я стою перед будинком. (Dativ) Ich gehe vor das Haus. Я йду перед будинок. (Akkusativ) |
| zwischen | між / між (рух між) | Ich sitze zwischen den Freunden. Я сиджу між друзями. (Dativ) Ich gehe zwischen die Freunde. Я йду між друзями. (Akkusativ) |
Прийменники з Genitiv (рідко, офіційна мова)
| Прийменник | Значення | Приклад |
|---|---|---|
| trotz | незважаючи на | Trotz des Regens gehen wir spazieren.Незважаючи на дощ, ми йдемо гуляти. |
| während | під час | Während des Unterrichts darf man nicht reden.Під час уроку не можна говорити. |
| wegen | через, з причини | Wegen des Verkehrs komme ich zu spät.Через затор я запізнююсь. |